Tώρα που δεν ασχολείται κανείς πιά με το ταινιάκι που γύρισε ο Κώστας Γαβράς για το Μουσείο της Ακρόπολης και κόπασε εντελώς ο θόρυβος που αυτό προκάλεσε, κρίνω ότι πρέπει να ειπωθούν με νηφαλιότητα κάποια πράγματα. Δεν χρειαζόταν βέβαια να έρθει ο κύριος Γαβράς για να μας μάθει πως οι πρώτοι Χριστιανοί, oι οποίοι σημειωτέον ήταν στην πλειονότητά τους Εβραίοι, αντιμετώπισαν με θρησκευτικό φανατισμό τους εθνικούς, όπως χαρακτήριζαν τους μη χριστιανούς ΄Ελληνες, και καταδίωξαν απηνώς ό,τι το ελληνικό, ή εθνικό κατά τη συνήθη ορολογία τους, κοντολογίς το ελληνικό πνεύμα. Κι ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Θεοδόσιος Α’ (379-395), ο οποίος επονομάστηκε από την Εκκλησία Μέγας, επειδή ανακήρυξε τον Χριστιανισμό επίσημη θρησκεία του κράτους (380) και απαγόρευσε όλες τις ειδωλολατρικές πρακτικές ήταν βάρβαρος από την Ιβηρική χερσόνησο. Αυτός κατεδάφισε πολλούς ναούς, μεταξύ των οποίων τον περιφημότερο κατά την αρχαιότητα ναό της Νεμέσεως στον Ραμνούντα, και κατήργησε τους Ολυμπιακούς αγώνες. Βάρβαρος από τη Δαρδανία, αν και εξελληνισμένος, ήταν επίσης ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ιουστινιανός Α’ (527-565), ο οποίος απαγόρευσε το 529, κατόπιν διατάγματός του, τη διδασκαλία της φιλοσοφίας στην Αθήνα, οπότε έκλεισε τις θύρες της η ονομαστή Ακαδημία (του Πλάτωνος) καθώς και οι άλλες φιλοσοφικές σχολές της Αθήνας. Όμως γνωστό είναι επίσης το τι οφείλουμε στους μετέπειτα Χριστιανούς, όπως λόγου χάριν στους Μεγάλους Πατέρες τουλάχιστον, για τη διάσωση της αρχαιοελληνικής γραμματείας και τον εξελληνισμό του Χριστιανισμού, ο οποίος ήταν αρχικά μία εβραϊκή υπόθεση.
Ο Γαβράς ψεύδεται ωστόσο ως προς τον καταστροφικό ρόλο των ρασοφόρων στις μετόπες του Παρθενώνα. Διότι, καθώς γνωρίζουμε, τα διατάγματα του Θεοδοσίου Α’ , και μάλιστα το διάταγμα του 435, κατά το οποίο έπρεπε να καταστραφούν τα αρχαία ιερά, ευτυχώς δεν εφαρμόστηκαν αυστηρά. Ειδαλλιώς, δεν θα είχαμε σήμερα ούτε Παρθενώνα ούτε Ερέχθειο. Όπως φρονεί ο Αδαμάντιος Αδαμαντίου, η έμφυτη στους ΄Ελληνες αγάπη προς την τέχνη έσωσε τα αριστουργήματά της, αφού το αίσθημα ετούτο του σεβασμού τους προς τα έργα μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας συνετέλεσε ώστε να βρεθεί τρόπος επίδειξης ευλάβειας και προς τον Χριστιανισμό και προς την τέχνη. Εξ ου η προς διαφύλαξή τους μετατροπή των αρχαίων ναών του ελληνικού κόσμου σε χριστιανικές εκκλησίες.΄Ετσι σώθηκαν τα αριστουργήματα της Ακρόπολης των Αθηνών, η οποία διατηρούσε ως τον 5ο αιώνα ολόκληρο τον εξαίσιο στολισμό των μνημείων της. Τούτο δεν έγινε για να κατάδειχτεί, όπως πολλοί αντικληρικοί διανοούμενοι θέλουν να πιστεύουν, η θριαμβική επικράτηση του Χριστιανισμού επί της λατρείας των εθνικών. Απεναντίας, τούτο το πολυσήμαντο για την ιστορία, τόσο του ελληνικού όσο και του παγκόσμιου πολιτισμού, γεγονός δείχνει ακράδαντα όχι μόνο τη συνέχιση του αρχαίου καλλιτεχνικού αισθήματος αλλά και την επιβίωση των αρχαίων δοξασιών και συνηθειών. Με αυτό τον τρόπο, οι μετατραπέντες αρχαίοι ναοί σε χριστιανικές εκκλησίες δεν άλλαξαν κατ’ ουσίαν χρήση αλλά εξακλούθησαν να χρησιμοποιούνται ως λατρευτικοί, προσκυνηματικοί χώροι, να χρησιμοποιούνται δηλαδή για το σκοπό για τον οποίο είχαν εγκαθιδρυθεί, ώστε η παλαιά λατρεία να συνεχίζεται ανά τους αιώνες υπό νέο όνομα και με νέα μορφή. Απόδειξη αδιάσειστη αποτελεί, όπως προαναφέρθηκε, η Ακρόπολη των Αθηνών, η οποία πιθανολογείται ότι ώς και τον 10ο αιώνα είχε διατηρήσει στο σύνολό της την αρχαία της όψη, δεν κατόρθωσαν να την αλλοιώσουν πολύ οι είχαν εγκαθιδρυθέντες πάνω της χριστιανικοί ναοί ούτε οι προσθήκες νέων οικοδομημάτων.
Όμως ακόμα κι αν αλήθευε η άποψη του Γαβρά, αυτό βρήκε να δείξει στο ταινιάκι του, αντί να προβάλει τη μεγαλοσύνη του ελληνικού πνεύματος, το οποίο δεν έπαψε ποτέ να αντιστέκεται σθεναρά στην όποια έξωθεν προσπάθεια εκβαρβαρισμού του; Και να ήταν τουλάχιστον όμορφο από καλλιτεχνική άποψη το ταινιάκι του; Επιεικέστατα θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε μετριότατο. Γιατί να υπονομεύσει ο Γαβράς τη διαχρο-νικότητα ακριβώς του ελληνικού πνεύματος, κάτι που αγνοεί ο μέσος ξένος τουρίστας; Αυτό είναι που θα τού έλειπε από την πληρέστερη ενημέρωσή του; Κι εμείς, από τη μεριά μας, κάναμε τόσο θόρυβο, υπερασπιζόμενοι την ελευθερία δήθεν του λόγου, που καταφέραμε τελικά να διασύρουμε τη χώρα μας στο εξωτερικό και να εξαναγκάσουμε τους αρμοδίους του Μουσείου να κάνουν πίσω έντρομοι από το σκάνδαλο, αποσύροντας την επίμαχη σκην.
Στη Δύση ωστόσο, την οποία τόσο υπερβολικά θαυμάζουν οι όψιμα ανακαλύψαντες στην Ελλάδα τον δυτικοευρωπαϊκό διαφωτισμό, απαγορεύουν βίαια εκδηλώσεις που εδώ τις δείχνουμε χάσκοντας από θαυμασμό. Σκέφτομαι τι θα είχε συμβεί αν είχαμε απαγορεύσει την έκθεση Bodies, που διοργανώθηκε στην «Τεχνόπολη», στο Γκάζι. Για να θυμίσω περί τίνος επρόκειτο στην έκθεση εκείνη, αναφέρω εν τάχει ότι οφειλόταν στην ιδέα που συνέλαβε ένας γερμανός ανατόμος του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης να εκμεταλλευθεί εμπορικά την παρουσίαση, κατόπιν ειδικής επεξεργασίας, λειψάνων ατόμων, τα οποία είχαν ενδεχομένως βασανιστεί και εκτελεστεί στην Κίνα και τα οποία πάντως δεν είχαν δώσει, όπως μετά βεβαιότητος εικάζεται, την απαραίτητη συγκατάθεσή τους για παρόμοια χρήση του σώματός τους μετά θανατον. Και ενώ εμείς σπεύσαμε να θαυμάσουμε μια «πορνογραφία του νεκρού ανθρώπινου σώματος», όπως χαρακτήρισαν την έκθεση εκείνη κάποιοι κουτόφραγκοι, στη Γαλλία την απαγόρευσαν χωρίς να διαμαρτυρηθούν για το γεγονός ετούτο οι προοδευτικοί γάλλοι διανοούμενοι και χωρίς η χώρα αυτή να διασυρθεί διεθνώς από τους ίδιους τους πολίτες της ως αντιδραστική, ως οπισθοδρομική, ως προσβάλλουσα την ελευθερία της έκφρασης. Το ίδιο συνέβη επίσης στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών με το απεχθέστατο αλλά καλλιτεχνικά λίαν ενδιαφέρον τελευταίο θέαμα που μας έδειξε ο ιταλός εικαστικός Ρομέο Καστελούτσι, χωρίς κανένας να τολμήσει να διαμαρτυρηθεί για το περιεχόμενό του, τελώντας ασφαλώς υπό την τρομοκρατία της εγχώριας «προοδευτικής» διανόησης. Το ίδιο ωστόσο θέαμα παρουσιάστηκε στο Παρίσι υπό την προστασία των ειδικών δυνάμεων της αστυνομία, επειδή ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών από ενοχλημένους πολίτες.
Φοίβος Ι. Πιομπίνος
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου